Je ziet niet de ander, je ziet jezelf

nicolehendrikx
9 jul
4 minuten om te lezen

Over projectie, angst en echte waarneming

In één van mijn eerste blogs schreef ik over hoe we de ander pas echt kunnen ontmoeten op het punt waar we onszelf zijn tegengekomen en een andere blog over hoe emotionele verantwoordelijkheid daarin een sleutelrol speelt.

Deze keer wil ik dieper ingaan op hoe onze eigen binnenwereld bepaalt wat we in de ander zien. Want vaak zien we niet de ander, maar onze projecties. Onze angst. Ons verleden.

Wat betekent dat voor verbinding?

Alles wat je ziet, draag je in je

We denken vaak dat we objectief kijken. Naar de wereld. Naar de ander. Naar onze partner, onze collega, ons kind(eren).

Maar de waarheid is: we kijken vaak niet met open ogen. We kijken door een filter.

Een filter van herinneringen, angsten, overtuigingen, verlangens. We zien de wereld niet zoals die is. We zien de wereld zoals wij zijn.

“Projectie maakt waarneming.”– Een Cursus in Wonderen (ECIW)

Een voorbeeld: is het echt of is het van jou?

Stel: je partner reageert kortaf. Je voelt je afgewezen en denkt: “Hij/zij is boos op mij.” Maar is dat zo?

Of zie je die boosheid omdat je bang bent voor afwijzing? Omdat je ooit geleerd hebt dat stilte onveilig is? Omdat je op scherp staat?

Misschien is je partner gewoon moe. Of met zijn gedachten ergens anders. Maar jouw waarneming kleurt het tot een aanval.

“We reageren niet op wat er is, maar op wat we denken dat er is.”

De angst bepaalt wat je ziet

Angst is een sterke lens. Ben je bang om verlaten te worden? Dan zie je afstand, ook waar liefde is. Ben je bang om je vrijheid te verliezen? Dan zie je controle, ook waar ruimte is.

We maken beelden van mensen gebaseerd op oude pijn en die projecteren we op het heden.

“De angst in jou ziet de ander niet zoals hij/zij is, maar zoals jij vreest dat hij/zij zal zijn.”

Je reageert op je beeld, niet op de ander

Wanneer we projecteren, zijn we niet in relatie met de ander. We zijn in relatie met het beeld dat we van hen hebben gemaakt.

Dat beeld ontstaat razendsnel:

“Zij is altijd zo kritisch.”
“Hij is gewoon onbetrouwbaar.”
“Ze luistert nooit echt.”

En ineens is er geen openheid meer alleen nog bevestiging van wat we al dachten. (want je binnenwereld weerspiegeld in je buitenwereld.)

Van projectie naar aanwezigheid

Wat als we even zouden stoppen met invullen?

Wat als we zouden zeggen:

“Ik voel dit maar misschien zie ik het verkeerd.”
“Misschien is wat ik ervaar niet van jou, maar van mij.”
“Ik wil je ontmoeten zonder het al te weten.”

“Ware liefde begint wanneer het beeld verdwijnt.”

Waarneming of waarheid?

In Een Cursus in Wonderen wordt herhaald dat alles perceptie is. Geen enkele waarneming is neutraal.

Dat klinkt heftig. Maar wat als het juist bevrijdend is?

Want als alles perceptie is, dan kun je er ook anders naar kijken. Niet om jezelf te veroordelen maar om mild te worden voor jezelf en de ander.

Een ander voorbeeld: het kind dat niet luistert

Je kind blijft maar zijn schoenen niet aantrekken. Je voelt frustratie opkomen: “Waarom luistert hij nu niet? Hij respecteert me niet!”

Maar wat als het geen gebrek aan respect is? Wat als het gewoon spel is, afleiding of een behoefte aan contact?

Je woede zegt misschien iets over je eigen behoefte aan controle. Of je overtuiging dat je niet serieus genomen wordt.

Niet fout. Maar wel van jou en dus niet van je kind.

Van verdediging naar verbinding

Wanneer we iemand bekijken door angst gaan we in verdediging. Wanneer we iemand bekijken door liefde dan ontstaat er verbinding.

En liefde betekent niet: alles goed vinden. Liefde betekent: aanwezig zijn zonder masker. Zien zonder verhaal. Luisteren zonder jezelf erin te verliezen.

Een uitnodiging tot andere waarneming

De volgende keer dat je getriggerd wordt door iemand, probeer jezelf de volgende vragen te stellen:

Wat zie ik nu? En wat vrees ik dat dit betekent?
Is dit gedrag echt van de ander of raakt het iets ouds in mij?
Kan ik open blijven kijken zonder verhaal, zonder mijn conclusie?

“De ander is niet jouw vijand. De ander is jouw spiegel.”

In de kern

We denken dat we de ander zien, maar vaak ontmoeten we slechts onszelf. Onze pijn en onze verlangens. Onze angst voor afwijzing of controle. De ander wordt dan geen mens meer maar een spiegel van wat er binnen in ons leeft.

Zoals Rumi het zo prachtig verwoordt: “The beauty you see in me is a reflection of you.”

Of om het scherper te zeggen: ook de schaduw die je meent te zien, is vaak de jouwe.

Echte waarneming begint pas waar projectie eindigt. Wanneer we de moed hebben om te zeggen: "Wat ik nu ervaar, zegt misschien meer over mij dan over jou."

Daar, in dat heldere kijken, zonder oordeel en zonder invulling, ontstaat niet alleen ware verbinding met de ander maar ook met jezelf.